TheMalaysiaPress
DENGAN persaraan Tengku Maimun Tuan Mat sebagai Ketua Hakim Negara pada 1 Julai 2025, institusi kehakiman Malaysia melangkah ke satu era baharu. Di sebalik tumpuan terhadap kepimpinan yang bakal menggantikan beliau, wajar juga kita menyorot sumbangan dan pendekatan seorang lagi tokoh utama badan kehakiman – Tan Sri Hasnah Mohammed Hashim, Hakim Mahkamah Persekutuan yang masih berkhidmat.
Keistimewaan Hasnah FCJ bukan sahaja terletak pada pengalamannya, tetapi juga pada falsafah kehakimannya yang berakar pada kepatuhan terhadap teks undang-undang, kejelasan penaakulan, dan keengganan untuk menjadikan mahkamah sebagai medan ideologi. Pendekatannya menjadi kontras yang menarik jika dibandingkan dengan gaya kepimpinan Tengku Maimun, yang cenderung kepada tafsiran konstitusionalisme progresif dan meluas.
Gaya Bertentangan, Matlamat Sama
Di bawah Tengku Maimun, Mahkamah Persekutuan menyaksikan lonjakan kepada tafsiran Perlembagaan yang menekankan doktrin struktur asas — satu pendekatan yang memberi kuasa yang besar kepada badan kehakiman dalam menilai campur tangan legislatif. Dalam kes seperti Ketheeswaran lwn Pendakwa Raya, beliau menegaskan bahawa unsur kuasa kehakiman yang tidak boleh disentuh wujud dalam Perkara 4(1) dan 121(1) Perlembagaan.
Sebaliknya, Hakim Hasnah lebih cermat dan literal dalam menilai kes. Dalam kes Zaidi Kanapiah lwn ASP Khairul Fairoz Rodzuan, beliau membatalkan tahanan bukan atas alasan besar seperti hak asasi atau keadilan substantif, tetapi kerana syarat reman statutori tidak dipenuhi. Baginya, tugas seorang hakim adalah menjawab persoalan undang-undang berdasarkan undang-undang — bukan membina naratif moral atau misi ideologi.
Ketepatan Berbanding Aktivisme
Di saat beberapa hakim cenderung mengangkat peranan mahkamah sebagai “penjaga moral Perlembagaan,” Hasnah FCJ menampilkan kekuatan dalam kepastian dan batasan. Dalam kes Maria Chin Abdullah lwn Ketua Pengarah Imigresen, beliau berhujah bahawa semakan kehakiman boleh dihadkan asalkan prosedur dipatuhi — tanpa perlu meninjau doktrin antarabangsa atau menangguk dari prinsip luar.
Begitu juga dalam kes Rovin Joty lwn Lembaga Pencegahan Jenayah, pendekatannya mengekalkan integriti kehakiman tanpa menggugat struktur undang-undang sedia ada. Ini semua menunjukkan komitmen kepada prinsip kehakiman yang membumi, tidak terbawa oleh gelombang populisme undang-undang atau idealisme perlembagaan yang kabur.
Maksud Sebenar Keseimbangan
Bukan tujuan tulisan ini untuk mempertikaikan sumbangan Tengku Maimun — sejarah akan tetap mengingati beliau sebagai tokoh penting dalam merintis arah baharu kehakiman Malaysia. Namun dalam konteks hari ini, ketika persepsi rakyat terhadap sistem kehakiman sedang diuji, pendekatan Hasnah FCJ yang konsisten, teratur, dan rendah nada emosi wajar dijadikan penanda aras.
Sama ada dalam kes Semenyih Jaya, Alma Nudo, atau Indira Gandhi, kecenderungan kepada tafsiran luas memang membawa pembaharuan. Tetapi ia juga mengundang risiko — iaitu menjadikan mahkamah sebagai medan pertempuran ideologi, dan bukannya benteng keadilan yang stabil dan boleh diramal.
Menelusuri Masa Depan
Kini, ketika institusi kehakiman berada di persimpangan, kehadiran Hasnah FCJ di bangku Mahkamah Persekutuan memberikan sedikit kelegaan. Beliau tidak menganggap dirinya sebagai pemimpin moral, tetapi sebagai penjaga undang-undang. Setiap keputusannya adalah usaha untuk menjawab persoalan undang-undang dengan disiplin, bukan mencipta impak dengan simbolisme.
Dalam dunia yang semakin terpolarisasi, pendekatan seperti ini jarang tetapi sangat penting — untuk memastikan bahawa mahkamah tidak berubah menjadi pentas dramatis, tetapi kekal sebagai mahkamah undang-undang.
